Γκάντι

"'Συ πρέπει να γίνεις η αλλαγή που επιθυμείς να δεις στον κόσμο", Μοχάντας Καραμτσάντ Γκάντι.

Ο Μοχάντας Καραμτσάντ Γκάντι, έμεινε γνωστός και ως "Μαχάτμα" δηλαδή μεγαλόψυχος. Γεννήθηκε το 1869 στην επαρχία Γκουτζαράτ της Ινδίας και σπούδασε Νομική στο Λονδίνο. Το 1893 έφυγε για την Νότιο Αφρική για να εργαστεί ως νομικός σύμβουλος σε εταιρία ινδικών συμφερόντων και παρέμεινε εκεί για 20 χρόνια.
Οι Ινδοί που εργάζονταν τότε στη Νότιο Αφρική αντιμετωπίζονταν ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας από τους λευκούς ευρωπαίους που κυβερνούσαν τη χώρα. Αυτή η ρατσιστική συμπεριφορά συνέβαλε στη πολιτική του αφύπνιση. Και ο Γκάντι εφάρμοσε για πρώτη φορά την παθητική αντίσταση και την πολιτική ανυπακοή προς τις νοτιο-αφρικανικές αρχές για να προασπίσει τα πολιτικά δικαιώματα των Ινδών μεταναστών. Επέλεξε τον όρο "satyagraha *" για να εκφράσει τις επαναστατικές μεθόδους που ακολουθούσε, ενώ εμπνευστές του ήταν ο συγγραφέας Λεο Τολστόι, τα διδάγματα του Χριστού αλλά, κυρίως, η "Ανυπακοή του Πολίτη" του Χένρυ Ντέιβιντ Θόρω.

* satyagraha: σανσκριτική λέξη που σημαίνει αλήθεια και σταθερότητα

Οι επικριτές του Γκάντι αμφισβητούν την αγιότητα που περιβάλλει το πρόσωπο του, καθώς και τη σχέση του με τους Βρετανούς αποικιοκράτες. Το 1906 στη Νότια Αφρική τάχθηκε στο πλευρό των Βρετανών οργανώνοντας το Σώμα των Ινδών Τραυματιοφορέων κατά τη διάρκεια της Επανάστασης των Ζουλού, ενός λαού καταπιεζόμενου και εξεγερμένου ενάντια στους ξένους αποικιοκράτες. Ο ίδιος, σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στον Η. Ν. Brailsford το 1946, απάντησε με αφοπλιστικό τρόπο: "Στην αλληλογραφία μου μάλιστα με τον τότε κυβερνήτη της αποικίας, λόρδο Τσέμσφορντ, χρησιμοποιούσα εκφράσεις οι οποίες από καιρού εις καιρόν χρησιμοποιούνται εναντίον μου. Επιθυμούσα να εμφυσήσω στην καρδιά των Ινδών την ίδια αφοσίωση και πίστη στο βρετανικό στέμμα που θα μπορούσε να τρέφει ένας Άγγλος. Ποιος με "προσηλύτισε" και με έπεισε να προσχωρήσω στο κίνημα της ανεξαρτησίας; Ένας... βρετανός ποδοσφαιριστής!". Η αφοσίωση που έδειχνε στους Βρετανούς μέχρι να αρχίσει τον αγώνα για την ανεξαρτησία της Ινδίας ήταν πράγματι δεδομένη, αλλά και πιθανότατα δικαίως ύποπτη.

Το κίνημα της πολιτικής ανυπακοής

"Η μη-συνεργασία δεν στρέφεται ενάντια στους ανθρώπους, αλλά ενάντια στα μέτρα που αυτοί παίρνουν. Δεν στρέφεται ενάντια στους Κυβερνήτες, αλλά ενάντια στο σύστημα διοίκησης που αντιπροσωπεύουν. Οι ρίζες της μη-συνεργασίας δεν βασίζονται στο μίσος, αλλά στη δικαιοσύνη, αν όχι στην αγάπη".

Όταν το έργο του στη Νότιο Αφρική τελειώσε, ο Γκάντι επέστρεψε στην πατρίδα του όπου καταπιάστηκε με την διάδοση του κινήματος της satyagraha που στόχο του τώρα είχε την ανεξαρτησία και την αυτοδιάθεση της χώρας του. Το κίνημα του Γκάντι για μη-συνεργασία με τις αρχές βρήκε εκατομμύρια υποστηρικτές το 1919, μετά τη σφαγή της πόλης Αμριτσάρ. Τότε, πνίγηκε στο αίμα μια διαδήλωση που στρέφονταν ενάντια στο νόμο Rowlatt, έναν νόμο που έδινε στις βρετανικές αρχές "έκτακτες δικαιοδοσίες" για την αντιμετώπιση των επαναστατικών δραστηριοτήτων.
Το 1920 οι αποικιοκράτες αρνήθηκαν να κάνουν υποχωρήσεις στο θέμα της ανεξαρτησίας και η Ινδία παρέλυσε από το γενικό μποϊκοτάζ στο οποίο ο Γκάντι είχε καλέσει το λαό. Δημόσιοι υπάλληλοι παραιτούνταν, δικαστήρια και άλλες δημόσιες υπηρεσίες μποϊκοτάρονταν, μαθητές δεν προσέρχονταν στα σχολεία, ενώ απλοί πολίτες απέκλειαν δρόμους με καθιστικές διαμαρτυρίες και αρνούνταν να σηκωθούν, ακόμα και όταν τους ξυλοκοπούσε η αστυνομία. Ο Γκάντι συνελήφθη αλλά οι Βρετανοί αναγκαστήκαν να τον αφήσουν λόγω της μεγάλης του λαϊκής απήχησης. Παράλληλα, στα πλαίσια του αγώνα για αυτοδιάθεση της Ινδίας, όλο και περισσότεροι Ινδοί συμμετείχαν στο μποϊκοτάζ των βρετανικών αγαθών.
Ωστόσο, τα κηρύγματα του Γκάντι για τη μη-βία (ahimsa) δεν είχαν βρει την ανταπόκριση που ο ίδιος περίμενε και το 1922 ξέσπασαν βίαια επεισόδια σε ολόκληρη τη χώρα ενάντια στις αποικιοκρατικές δυνάμεις. Ο Γκάντι φυλακίστηκε και, μετά την αποφυλάκισή του, το 1924, αποσύρθηκε προσωρινά από την ενεργό πολιτική ζωή.

Ο Γκάντι "αναζητούσε ένα μόνο σκοπό, ένα γνήσιο σκοπό στον οποίο θα αφοσιώνονταν για το υπόλοιπο της ζωής του. Ήθελε να επαναλάβει τον θρίαμβο της Νοτίου Αφρικής σε ινδικά εδάφη και το 1930 επανήλθε με μία νέα εκστρατεία πολιτικής ανυπακοής. Κάλεσε τους Ινδούς να αρνηθούν να πληρώσουν φόρους που είχαν επιβάλει οι Βρετανοί. Τότε πραγματοποιήθηκε η περίφημη πορεία προς τη θάλασσα, κατά την οποία ο Γκάντι μαζί με χιλιάδες Ινδούς περπάτησαν 241 μίλια προς την αραβική θάλασσα για να παρασκευάσουν αλάτι αφαλατώνοντας το θαλασσινό νερό. Επρόκειτο για διαμαρτυρία απέναντι στο μονοπώλιο της Βρετανίας σε βασικά αγαθά, όπως το αλάτι. Ο Γκάντι φυλακίστηκε ξανά, αλλά σύντομα απελευθερώθηκε.
Το ξέσπασμα του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου βρήκε το κόμμα του Εθνικού Κογκρέσου -του οποίου ηγείτο ο Γκάντι- να αρνείται να υποστηρίξει στρατιωτικά την Βρετανία όσο αυτή δεν παραχωρούσε στην Ινδία πλήρη ανεξαρτησία. Το 1944 η βρετανική κυβέρνηση συναίνεσε στην εκχώρηση της ανεξαρτησίας υπό τον όρο να λύσουν τις μεταξύ τους διαφορές τα δύο ανταγωνιστικά κόμματα της Ινδίας, το Εθνικό Κογκρέσο και η Μουσουλμανική Λίγκα. Ο Γκάντι τελικά συμφώνησε με το "διαίρει και βασίλευε", με την ελπίδα ότι ο διαχωρισμός θα έφερνε την ειρήνη.
Το 1947, η Ινδία και το Πακιστάν ήταν πλέον δυο ανεξάρτητα και ξεχωριστά κράτη. Οι ινδουιστές και οι μουσουλμάνοι δεν μοιράζονταν το όραμα του Γκάντι για μια ενωμένη Ινδία. Ακολούθησαν άγριες συμπλοκές ανάμεσά τους. Ο Γκάντι έκανε έκκληση για ειρηνική συνύπαρξη και προχώρησε σε απεργία πείνας μέχρι να σταματήσουν οι εχθροπραξίες. Το Ιανουάριο του 1948 προχώρησε σε νέα απεργία πείνας. Στις 30 Ιανουαρίου, λίγες μέρες αφού είχε τερματίσει και τη νέα του αυτή απεργία, έπεσε νεκρός από τις σφαίρες ενός φανατικού ινδουιστή, την ώρα που πήγαινε για τη βραδινή του προσευχή.
Είχε ήδη αναδειχτεί σε παγκόσμιο σύμβολο.

** Από τη βιογραφία που έγραψε ο Ρόμπερτ Πέϊν, "Η ζωή και ο θάνατος του Μαχάτμα Γκάντι".


http://exandas.ert.gr/archive/india/